Selecteer een pagina

Als drukker van scheurkalenders wilden we wel eens weten wat de geschiedenis van dit medium is. Wanneer is de scheurkalender uitgevonden en hoe heeft het product zich ontwikkeld?

De behoefte om bij te houden welke dag het is, bestaat al heel lang. Mensen kalkten de datum vroeger op een muur, schrijfplank of stuk perkament. Met de uitvinding van de boekdrukkunst konden kalenders gedrukt worden.

Christelijke scheurkalenders

scheurkalender op schild kalenderschildMisschien wel de eerste scheurkalender werd uitgegeven in 1881 door het Gereformeerd Traktaatgenootschap Filippus. Doel was de lezer dichter bij Jezus te brengen.

Ene heer J. ter Borg hield in het jaar 1900 een speech voor ditzelfde genootschap. Daarin keek hij terug op de verschijning van een nieuw soort christelijke wandkalender. Hij zei: “Van der jeugd af gewend om boeken en papieren met de nodige voorzichtigheid te behandelen, vond ik het een soort vandalisme om dagelijks van het blok een blaadje af te scheuren. Maar zie, het was mij weldra mogelijk om, zonder enige wroeging te gevoelen, een kalenderblok in 365 keer tot een einde te brengen.”

Meer geloofsstromingen grepen het nieuw medium aan om hun boodschap te verspreiden. Drukkerij Groen in Leiden startte in 1883 de uitgave ‘Honingdroppels’. En rond 1900 kwamen de Christelijke Gereformeerden met hun eigen scheurkalender, uitgeven door Van Brummen in Dordrecht. In 1917 verscheen ‘Een handvol koren’, de scheurkalender van De Gereformeerde Zendingsbond. Deze uitgave had een oplage van 3.000 stuks en een exemplaar kostte zo’n 60 cent.

Scheurkalender met moppen

In 1915, tijdens de Eerste Wereldoorlog, werd De Druivelaar voor het eerst uitgegeven. Deze Belgische scheurkalender had als doel de lezer elke dag een blaadje ‘wijsheid’ te laten plukken. De Druivelaar werd meteen een succes en heeft nu meer dan honderd jaar later nog steeds een grote schare fans. De Druivelaar wordt jaarlijks bijna een miljoen exemplaren verkocht, van de Franstalige versie le Sablier bijna 300.000.

ontwikkeling van scheurkalender door jaren heenHandelsmerk van de Druivelaar was/is het mopje achterop elk blaadje. In de Nederlandse uitgave Boon’s Humoristische Kalender werden ook (brave) mopjes geplaatst. Zo maakte het stichtelijke plaats voor vermaak.

Overigens, in deze vroege jaren van de scheurkalender werd het kalenderblok op een groot kalenderschild bevestigd. Dus de ruimte rondom het scheurblok kon gebruikt worden voor versiering. Tegenwoordig worden, zeker in Nederland, zo goed als alle scheurkalenders zonder kalenderschild op de markt gebracht.

Moderne tijd

Koot & Bie waren in de jaren 70 en 80 de eersten die van een scheurkalender een eigentijds ding maakten met hun satirische teksten. In de jaren 80 kwamen daar uitgaves bij met spelletjes of helemaal in het teken van een stripheld als Garfield of Snoopy. Sindsdien is het hek van de dam. Je kunt het zo gek niet bedenken of er is wel een scheurkalender over. Met spreuken, recepten, wijsheden, mopjes, strips, foto’s… Over coaching, wijn, honden, landen… Van stripfiguren, bekende personen of merken… In Nederland is het medium populairder dan ooit.

Bronnen:
Reformatorisch Dagblad, 29-12-1982, Petra van Zonneveld
Wikipedia

We beseffen dat we verre van volledig zijn met bovenstaand verhaal. Heb je aanvullingen, stuur ons dan een mailtje.